KSSE liderem w Polskiej Strefie Inwestycji. Rozmowa z dr. hab. Rafałem Żelaznym, prezesem Zarządu Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A.

Biznes | Wydanie 158 | KSSE

Jakie osiągnięcia i wyzwania towarzyszyły Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej w pierwszym półroczu 2024 roku?

30 czerwca 2024 roku podsumowaliśmy kolejne półrocze funkcjonowania Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Prezentacja wyników odbyła się w zakładzie produkcyjnym jednego z inwestorów z obszaru oddziaływania Podstrefy Tyskiej z udziałem sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Jacka Tomczaka, który jest odpowiedzialny m.in. za rozwój specjalnych stref ekonomicznych.

W pierwszej połowie 2024 roku przedsiębiorcy, zarówno z kapitałem polskim, jak i zagranicznym, otrzymali decyzje o wsparciu dla 32 nowych inwestycji. Deklarowane nakłady inwestycyjne wyniosły ok. 1 mld zł, co przyczyniło się do utworzenia 272 nowych miejsc pracy i utrzymania 1 718 już istniejących. Te dane są aktualne na 30 czerwca, a już kilka dni później napłynęły informacje o kolejnych decyzjach inwestycyjnych, co na koniec lipca dało nam łącznie 42 decyzje o wsparciu.

Wydaje się więc, że zrealizujemy stawiane nam cele. Warto podkreślić, że nadal jesteśmy najlepszą strefą w kraju (z 14 funkcjonujących) pod względem liczby wydanych decyzji od momentu powstania Polskiej Strefy Inwestycji (PSI) (czyli od 2018 roku) – wydaliśmy 420 takich decyzji o łącznej wartości 20,144 mld zł, co pozwoliło na utworzenie 10 939 nowych miejsc pracy.

Można więc powiedzieć, że jako KSSE nadal pozostajemy liderem w przyciąganiu inwestorów oraz wspieraniu lokalnej gospodarki, tworząc sprzyjające warunki dla rozwoju przedsiębiorstw i generowania nowych miejsc pracy.

Jak oceniacie Państwo wyniki inwestycyjne KSSE w pierwszym półroczu 2024 roku w porównaniu do poprzedniego roku, zwłaszcza w kontekście obecnych trudności gospodarczych w Europie?

Dynamiczny rozwój strefy potwierdzają liczne nowe inwestycje oraz znaczący wzrost zaangażowania firm z sektora MŚP. Te statystyki są dowodem na skuteczność naszej strategii, skierowanej na dotarcie także do firm z tego sektora, m.in. poprzez organizację takich wydarzeń jak Booster MŚP i Business Mixer. W omawianym pierwszym półroczu 2024 r. 81 proc. inwestycji to inwestycje z udziałem polskiego kapitału. Należy jednak pamiętać, że są to inwestycje o mniejszej wartości. Poza nielicznymi wyjątkami sektor MŚP nie jest w stanie wygenerować wielomilionowych inwestycji, ale w skali tych spółek to znaczące kwoty. Przykładowo, dla mikrofirmy wygospodarowanie kilku milionów złotych na inwestycje to wartość niebagatelna.

Jeśli chodzi o porównanie rok do roku, to po dobrych wynikach gospodarczych w roku 2023, w 2024 r. widzimy pewną zadyszkę inwestycyjną, i to nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Wspomniałem już o 42 decyzjach w okresie styczeń-lipiec, a w poprzednim roku były to 83 decyzje w skali całego roku, to można powiedzieć, że jesteśmy na podobnym poziomie.

Obok aktywności mających na celu wzrost świadomości o instrumentach wsparcia oferowanych w PSI w sektorze MŚP kontynuujemy działania, które mają na celu pozyskanie dużej inwestycji greenfieldowej bądź też dużej reinwestycji. Jedna z takich reinwestycji jest już na horyzoncie – nasz inwestor niedługo powinien otrzymać kolejną decyzję o wsparciu na kwotę ponad 300 mln złotych. Nie oznacza to, że inwestycje o niższej wartości uważamy za mniej istotne – jednak ważna jest synergia, gdzie duzi inwestorzy stają się akceleratorami rozwoju – również dla tych mniejszych, a my – jako strefa – chcemy być platformą do tego rodzaju współpracy.

Warto też zauważyć, że sytuacja makroekonomiczna i geopolityczna na świecie nie ułatwia pozyskiwania inwestycji. W Europie pojawiają się komunikaty o planowanej redukcji zatrudnienia nawet w wydawałoby się stabilnych sektorach. Na szczęście takich sytuacji nie mamy jeszcze w Polsce, tym niemniej cały ten kontekst sprawia, że inwestorzy są bardziej ostrożni, jeśli chodzi o nowe projekty.

Jakie przyszłe projekty planuje realizować Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, zwłaszcza w perspektywie kilku najbliższych lat?

Poza naszą działalnością tzw. core biznesową, o której rozmawialiśmy wcześniej – czyli pozyskiwaniu nowych terenów inwestycyjnych i oferowaniu instrumentów wsparcia obecnym i przyszłym inwestorom realizujemy także wiele projektów komplementarnych.

Po pierwsze kontynuujemy projekty, które już dobrze wpisały się w naszą ofertę. Mam tutaj na myśli między innymi dalszą komercjalizację otwartego w ubiegłym roku akceleratora biznesowego KSSENON w Żorach, poszerzanie aktywności Klastra Silesia Automotive and Advanced Manufacturing (SA&AM), czy wspieranie przedsiębiorstw przemysłowych w procesach transformacji cyfrowej w ramach projektu European Digital Innovation Hub (EDIH Silesia).

Po drugie, mając na uwadze kluczową rolę dostępności odpowiedniej ilości i jakości kapitału ludzkiego dla obecnych i przyszłych inwestorów kładziemy duży nacisk na projekty edukacyjne. Bardzo dobrym przykładem jest inicjowany w najbliższym czasie projekt Śląskie. Zawodowcy2, którego celem jest dalsze zwiększanie atrakcyjności kształcenia zawodowego w województwie śląskim.

Po trzecie, otrzymujemy sygnały od naszych partnerów, w szczególności jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych współpracą mającą na celu tworzenie odpowiednich warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności, także w kontekście transformacji miast i regionu.

Mamy list intencyjny z Miastem Tychy dotyczący współpracy w ramach projektu Tyski Hub Zielonej Gospodarki (THZG). Ostatnio podpisaliśmy list intencyjny z samorządem miasta Bytom co do realizacji projektu KSSENON Bytom. Na te projekty przeznaczone są środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, które – o czym warto pamiętać – są ograniczone określonym horyzontem czasowym.

Z wielu powodów nie mogą to jednak być bliźniacze kopie projektu żorskiego. KSSENON Żory oferuje: hale przemysłowe do wynajęcia dla firm małych i średnich, biura do wynajęcia oraz centrum coworkingu dla osób, które potrzebują tylko biurka i dostępu do mediów.

W Bytomiu czekamy na konkretne zobowiązania ze strony samorządu dotyczące m.in.: kwestii wskazania procedury udostępnienia nieruchomości pod inwestycje, przygotowania odpowiedniej infrastruktury drogowej i mediów, a także diagnozy zapotrzebowania na rodzaje i ilość usług jakie miałby oferować przyszły akcelerator biznesowy z uwzględnieniem strategii rozwoju miasta. Odrębnym zagadnieniem jest konieczność uzyskania przez KSSE zgód korporacyjnych na udział w tego rodzaju projektach.

Warto również podkreślić podstawową kwestię: jako KSSE musimy mieć plan na uzyskanie rentowności tego typu projektów. Mamy już duże doświadczenie z Żor, gdzie komercjalizacja przestrzeni zbliża się do etapu końcowego. Wydaje się jednak, że w Bytomiu są inne potrzeby przedsiębiorców i inne warunki w porównaniu do Żor. Tak samo postępujemy w przypadku Zielonego Hubu w Tychach, gdzie czekając na powstanie obiektu i warunki postępowania wyłaniającego koncesjobiorcę/operatora mamy konkretne pomysły – zarówno na przestrzeń, jak implementację koncepcji hubu rozproszonego (KSSENON Tychy).

Podsumowując, pierwsze półrocze 2024 roku uważamy za dobre. Inwestycje, chociaż w mniejszej skali porównując do analogicznego okresu roku poprzedniego, są jednym z silników wzrostu gospodarczego, który wspieramy naszą działalnością. Nasza strategia się sprawdza, a Strefa pozostaje liderem w przyciąganiu inwestorów oraz wspieraniu lokalnej gospodarki, tworząc sprzyjające warunki dla rozwoju przedsiębiorstw i generowania nowych miejsc pracy.

Jacek Brzezinka – Zastępca Prezesa Zarządu

Po skali inwestycji przedsiębiorców z sektora MŚP widać, że nasza strategia organizowania przy udziale władz samorządów spotkań informacyjnych w gminach – słynnych Boosterów MŚP – okazała się sukcesem. Dzięki współpracy z poszczególnymi samorządami mogliśmy szerzej dotrzeć do potencjalnie zainteresowanych przedsiębiorców, również tych, którzy nigdy sami z siebie nie zainteresowaliby się możliwościami inwestycji w ramach PSI. Jednocześnie namawiamy firmy działające w Strefie do reinwestycji oraz poszukujemy nowych podmiotów chcących zainwestować na obszarze działania KSSE. To duże wyzwanie w związku z sytuacją makroekonomiczną w Europie i na świecie. Doskonale wiemy, że kiedy wzrost gospodarczy spowalnia, to wtedy najczęściej inwestycje schodzą na dalszy plan.

Podstrefa Tyska. Wiceprezes Ewa Lipka

Współpracujemy z samorządami, by dotrzeć do kolejnych przedsiębiorców, którzy otrzymując decyzje dotyczące wsparcia rozwijają swój biznes. Korzystają z ulg, ale jednocześnie utrzymują albo zwiększają ilość miejsc pracy. W tym roku z terenu podstrefy tyskiej 6 firm otrzymało wsparcie, kolejne zachęcamy do korzystania z możliwości jakie daje współpraca z KSSE. Odpowiadając na potrzeby rynku chcemy podnosić jakość miejsc pracy, dlatego tak ważny jest projekt Tyskiego Hubu Zielonej Gospodarki, którego uzupełnieniem będzie zagospodarowanie niedawno nabytego terenu u zbiegu ulic Beskidzkiej i Oświęcimskiej. To przykład współpracy z miastem Tychy. Jej efektem będzie udostępnienie firmom miejsca z dobrą infrastrukturą, pozwalającego rozwijać nowe rozwiązania i pomysły biznesowe.

Podstrefa Gliwicka. Wiceprezes Jacek Bialik

W Podstrefie Gliwickiej KSSE od początku roku do końca lipca aż 20 przedsiębiorców uzyskało decyzje o wsparciu na rzecz nowych inwestycji. Wśród tych inwestycji 8 związanych jest z budową nowych zakładów, 9 z rozbudową istniejących zakładów a 3 dotyczą zasadniczej zmiany procesu produkcyjnego w zakładzie. Łączna wartość nakładów inwestycyjnych w ramach tych inwestycji wynosi ok. 907 400 000 PLN. Pod względem liczby nowych inwestycji przeważają podmioty z grupy MŚP – 13 nowych inwestycji, natomiast 7 nowych inwestycji zadeklarowały firmy duże.

Podstrefa Sosnowiecko-Dąbrowska. Wiceprezes Mateusz Rykała

W pierwszym półroczu wydaliśmy 9 decyzji o wsparciu na łączną wartość 57 mln zł, głównie polskim firmom. Sprzedaliśmy inwestorom, w trybie przetargu, ponad 42 ha terenów inwestycyjnych. Ponadto ściśle współpracujemy z samorządami – w tym czasie zawarliśmy już 5 nowych umów z gminami na naszym terenie. Jednocześnie wspólnie z Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego i 6 Partnerami, realizujemy projekt „Regionalne Obserwatorium Procesu Transformacji 2.0 (ROPT 2.0)”, który ma za zadanie wesprzeć i usprawnić proces sprawiedliwej transformacji naszego regionu. W ramach naszej działalności, w tym we współpracy z podmiotami krajowymi i zagranicznymi (m.in. Izbą Handlową w Rzymie czy Confindustria z regionu Lombardii), stale organizujemy wydarzenia promujące Strefę i naszych Inwestorów.

Podstrefa Jastrzębsko-Żorska. Wiceprezes Andrzej Zabiegliński

Pierwsze półrocze w Podstrefie Żorskiej było bardzo dobre. Wydaliśmy 11 decyzji o wsparciu, co uważam za istotne osiągnięcie. Podpisaliśmy porozumienia z gminami Orzesze i Pawłowice, co pozwoli nam poszukiwać potencjalnych inwestorów oraz organizować spotkania z lokalnymi przedsiębiorcami. KSSENON przykuł uwagę przedsiębiorców – zostały nam do wynajęcia jedynie dwa lokale usługowe. Co więcej, zyski zaczynają przewyższać koszty, co jest bardzo pozytywną wiadomością. W czerwcu uruchomiliśmy tam centrum coworkingu. Z satysfakcją zauważam, że pierwsi przedsiębiorcy już regularnie odwiedzają to miejsce. Zakładamy, że od września to zainteresowanie jeszcze wzrośnie. Podsumowując, pierwsze półrocze pozwala nam optymistycznie patrzeć na resztę roku.