Częstochowa od zawsze kojarzona jest z Jasną Górą, pielgrzymkami, Hutą Częstochowa oraz trudnościami dla ruchu kołowego, krótko mówiąc: z korkami, głównie na „Gierkówce”, a obecnie na głównych drogach całego miasta

Miasto Częstochowa | Pryzmat | Pryzmat Częstochowa

Tekst: Jerzy Nowakowski

Tak o mieście Częstochowa sądzi przeciętny Polak z dowolnej miejscowości naszego kraju. Nie zna szczegółów dotyczących demografii, sytuacji mieszkaniowej, a tym bardziej aspektów gospodarczych. Jasna Góra, Huta i korki…

Można jeszcze bardziej uprościć stereotypowe myślenie o Częstochowie. Klasztor jasnogórski – wiadomo jaką rolę pełni w mieście, regionie i Polsce. Korki? Wpisały się na dobre w pejzaż miasta – od ponad dekady! A co dzieje się z Hutą? Co z rozległym obszarem, na którym działał i rozwijał się gigantyczny kombinat matalurgiczny? Kiedyś rozciągał się na terenie ponad 1 tys. ha – a w poszczególnych wydziałach pracowało łącznie ok. 13 tys. pracowników i był trzecim tego typu zakładem w kraju (po Hucie Katowice i Hucie w Krakowie).

Ktoś powie: „Wiemy z doniesień prasowych – działa tu od 2021 r. Liberty Częstochowa Sp. z o.o. Ale to nie ten rozmach co kiedyś, nie ta produkcja”. Choć na stronie www można przeczytać, że fakt przejęcia w dzierżawę częstochowskiej huty przez Liberty Steel Poland, stanowi »ważny krok w ambicjach Liberty, aby stać się głównym producentem Greensteel w Europie Środkowo-Wschodniej«.

Obecna działalność huty wiąże się z funkcjonowaniem trzech wydziałów metalurgicznych: walcowni blach grubych, stalowni i działu prefabrykacji, w którym wytwarzane są elementy między innymi do wież wiatrowych czy do zbiorników o dużych pojemnościach.

Wracamy do pozostałych terenów byłej Huty Częstochowa. I tu mały rys historyczny na temat tego, co działo się z nieruchomościami kombinatu po 2001 r., w którym wyłączono wielki piec – i »serce huty« przestało bić. Wówczas wydawało się, że zakończyła się pewna żelazna era częstochowskiej metalurgii.

Zadłużenie Huty przekraczało wtedy 1,2 mld zł! Po roku wydzierżawiono urządzenia produkcyjne walcowni blach grubych i stalowni oraz nastąpiło przejęcie ponad 2 tys. pracowników przez nowy podmiot, tj. Hutę Stali Częstochowa Sp. z o.o., który funkcjonował przez 3 lata – i wtedy huta odzyskała nawet pewną pozycję rynkową i wypracowała zyski.

W 2003 r. wprowadzono „Plan restrukturyzacji”, umorzono większość zobowiązań cywilnoprawnych i przekształcono – byłą już Hutę Częstochowa SA bez majątku produkcyjnego – w spółki dysponujące częścią nieruchomości i prowadzącymi działalność usługową. Wierzyciele publicznoprawni zostali spłaceni ze sprzedaży części majątku, natomiast funkcjonującą Hutę Stali Częstochowa – wraz z 12 spółkami zależnymi – sprzedano w 2005 r. spółce ISD Huta Częstochowa Sp. z o.o. Inwestor prowadził działalność przez 14 lat.

Od września 2019 do grudnia 2020 r. dzierżawcą była spółka Sunningwell International Polska. Obecnie – od dwóch lat – hutę dzierżawi Liberty Częstochowa Sp. z o.o. (Grupa Liberty Steel).

A jak obecnie żyje gospodarczo i funkcjonuje pozostały, wielki obszar byłej Huty Częstochowa? Swą działalność prowadzi tu ponad sto kilkadziesiąt przedsiębiorstw z wielu sektorów m.in.: automotive, metalowego, spedycyjnego, IT, AGD. Teren od wielu lat jest uzbrojony we wszystkie media techniczne, jest dobrze skomunikowany – i nadal dysponuje wolnymi obszarami, przeznaczonymi na działalność gospodarczą.

Paradoksalnie w czasie, gdy wyłączano wielki piec Huty Częstochowa w 2001 r. – tuż pod bokiem na Kucelinie – zbudowano od podstaw Hutę Szkła Guardian. Rozpoczęła produkcję szkła płaskiego już w 2002 r – dziś należy do najnowocześniejszych hut szkła na świecie. Między innymi na linii magnetronowej są produkowane niskoemisyjne szkła termoizolacyjne, tj. szyby okienne w energooszczędnym budownictwie oraz szkła przeciwsłoneczne (głównie na szklane fasady i elewacje). W 2011 roku Huta Szkła Guardian rozpoczęła produkcję tzw. szkieł bezpiecznych LamiGlass – a w 2021 r. powstała druga linia produkcyjna, dzięki czemu częstochowska spółka jest największym producentem szkła płaskiego na świecie.

W 2009 r. ISD HC sprzedał Grupie Zarmen koksownię wydzieloną z huty; od 2011 r. Koksownia Częstochowa Nowa Sp. z. o.o. jest uznanym na rynku europejskim producentem najwyższej jakości koksu, produktów węglopochodnych oraz gazu koksowniczego dla odbiorców zewnętrznych. Grupa Zarmen – lider na rynku kompleksowego wykonania inwestycji przemysłowych – stworzyła warunki do dynamicznego rozwoju zakładu pracy zlokalizowanego w Częstochowie.

W 2010 r. ISD HC sprzedał Grupie Alchemia SA Walcownię Rur. Grupa Alchemia SA jest niekwestionowanym liderem na krajowym rynku produkcji rur stalowych bez szwu. Alchemia SA Oddział Rurexpol w Częstochowie odpowiada za produkcję rur specjalistycznych (Ø 121 – 273 mm) – tym samym Grupa podtrzymuje ciągłość walcowania rur w Częstochowie sięgająca 70 lat.

W 2019 r. w samym sercu terenów pohutniczych przy ul. Bojemskiego częstochowska firma x-kom wybudowała nowoczesny zakład, w którym produkuje komputery i urządzenia peryferyjne. X-kom jest jedną z największych montowni sektora IT w Europie. Prowadzi też sprzedaż detaliczną komputerów, urządzeń peryferyjnych i oprogramowania w wyspecjalizowanych sklepach. Rozwija jednocześnie działalność doradztwa w zakresie IT.

W bliskim sąsiedztwie x-kom prężnie działa producent oświetlenia dekoracyjnego, jeden z największych tego typu w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej – Nowodvorski Lighting. Firma działa na 50 rynkach na całym świecie. Od prawie wszystkich krajów europejskich – po Zjednoczone Emiraty Arabskie czy rynki azjatyckie. W pobliżu działa Kamberg – nowoczesna firma ze swoją flagową usługą, tj. cięciem laserem konstrukcji stalowych. Kamberg realizuje też pozostałe usługi – m.in.: utrzymanie ruchu, obsługę techniczną hal i budynków przemysłowych, budowę instalacji elektrycznych czy wentylacyjnych, usługi budowlane i wynajem powierzchni biurowych i magazynowych.

Przy ul. Hantkego od kilku lat funkcjonuje wielka i nowoczesna baza spedycyjna DPD Polska O\ Częstochowa. Vis-à-vis od 2017 r. działa Veleco – firma z sektora automotive.

Na Kucelińskiej – tuż przy nowoczesnej hali produkcyjno- magazynowej klasy A1 (wybudowana pod wynajem przez Operator ARP) działa Wytwórnia Konstrukcji Stalowych i Rurociągów w Częstochowie w Częstochowie będąca oddziałem spółki Mostostal Zabrze Realizacje Przemysłowe SA. W pobliżu funkcjonuje bezpośredni importer produktów AGD – Galicja, reprezentujący czołowych producentów z terenu Europy środkowej. Produkty Galicji są też importowane z Chin, Rosji, Kolumbii, Turcji, Indii, Indonezji czy Tajlandii.

Przy Korfantego działa Zakład Częstochowa spółki Seppeler Ocynkownia Śląsk Sp. z o.o. świadczący usługi galwanicznego cynkowania oraz fosforanowania i innej obróbki powierzchni metalowych.

Przy ul. Korfantego działa wiele innych firm – m.in. wyspecjalizowany dystrybutor konserw drobiowych, mięsnych i rybnych Konshurt, które docierają do ponad 1 ,5 tys. odbiorców hurtowych.

Nie sposób wymienić wszystkich podmiotów gospodarczych działających obecnie na terenach po byłej Hucie Częstochowa. Najważniejsze, że obszar ten nie leży odłogiem – przeciwnie: tętni życiem dzięki operatywnym przedsiębiorcom, którzy dostrzegli w nim potencjał. Atrakcyjność tego obszaru zapewnia m.in. dostępność mediów technicznych „od ręki” – bez kłopotliwego uzbrajania w instalacje wydzielonych działek, co zawdzięczamy m.in. instalacjom byłej huty.

Swoistym magnesem dla nowych podmiotów gospodarczych, chcących mieć pod bokiem kooperanta, jest sąsiedztwo licznie działających zakładów sektora metalowego, automotive, IT, spedycyjnego etc. Co ważne – nadal są wolne tereny inwestycyjne, czekające na kolejnych inwestorów, czego mogą pozazdrościć inne samorządy terytorialne. Samo położenie miasta w Subregionie Północnym czyni atrakcyjną lokalizację miasta w stosunku do aglomeracji i stref przemysłowych w regionach Wielkopolski, Małopolski czy Dolnego i Górnego Śląska. Pomimo ogólnych problemów, z jakimi zmagają się częstochowscy przedsiębiorcy, rozwój regionu będzie następował. W znacznej części będzie się tak działo dzięki potencjałowi gospodarczemu terenów przemysłowych po byłej Hucie Częstochowa – oczywiście w połączeniu z innowacyjnością i kreatywnością firm rodzinnych, których nie brakuje na Ziemi Częstochowskiej.