Wydarzenia | FARI Conference 2025

Bruksela, centrum decyzyjne Unii Europejskiej, po raz kolejny stała się areną kluczowej debaty o przyszłości technologii. Czwarta edycja konferencji zorganizowanej przez Instytut FARI – wspólne przedsięwzięcie uniwersytetów VUB i ULB – postawiła przed światem biznesu, nauki i polityki fundamentalne pytanie: czy jesteśmy gotowi na koegzystencję z inteligentnymi agentami? Hasło tegorocznego spotkania, „AI, Robots, & Us: Living with Intelligent Agents?”, wyznaczyło nowy kierunek dyskusji: przeszliśmy od fascynacji narzędziami do analizy relacji z autonomicznymi podmiotami.

Zaledwie rok temu debata publiczna koncentrowała się na generatywnej sztucznej inteligencji tworzącej tekst i obraz. Tegoroczna edycja FARI Brussels Conference (17-18 listopada) pokazała drastyczną zmianę narracji. W salach Studio Flagey i BeCentral nie rozmawiano już o chatbotach, lecz o „agentach” – systemach zdolnych do samodzielnego działania, którym coraz chętniej powierzamy zarządzanie naszymi finansami, czasem czy procesami biznesowymi.

Od asystenta do autonomicznego decydenta

Konferencję FARI zdominowała refleksja nad ewolucją Wielkich Modeli Językowych (LLM) w kierunku systemów sprawczych. Panel otwierający, z udziałem m.in. Toma Lenaertsa i Zhijing Jin, dobitnie ukazał moment, w którym granica między cyfrowym asystentem a autonomicznym decydentem ulega zatarciu. Z perspektywy doradczej i biznesowej jest to punkt zwrotny – rodzi on bowiem nowe wyzwania w zakresie odpowiedzialności i nadzoru nad algorytmami podejmującymi realne działania w świecie fizycznym.

Kluczowym wątkiem, poruszonym przez Marion Carré (CEO Ask Mona) oraz prof. Arvinda Narayanana (Uniwersytet Princeton), była kwestia zaufania i erozji ludzkich kompetencji. Eksperci przestrzegali przed „paradoksem ruchomego chodnika” – początkowe przyspieszenie i wzrost efektywności dzięki AI mogą prowadzić do lenistwa poznawczego i utraty kontroli nad procesami. Carré trafnie porównała relację z AI do pracy artysty w atelier: aby mądrze korzystać z technologii, trzeba dogłębnie znać materię i rozumieć ograniczenia narzędzia. Z kolei Narayanan zwrócił uwagę na ryzyko traktowania agentów AI jak nieomylnych automatów, zamiast narzędzi wspierających. Przyszłość biznesu zależy więc nie od mocy obliczeniowej, lecz od tego, czy zdołamy zaprojektować systemy tak, by wzmacniały, a nie zastępowały ludzką kreatywność i ekspertyzę.

Symulacje społeczne i granice współpracy

W programie mocno wybrzmiały aspekty interakcji człowiek-maszyna. Eksperci tacy jak Ann Nowé i Tony Belpaeme analizowali psychologię współpracy z robotami, wychodząc poza kwestie BHP w stronę niuansów komunikacyjnych i transparentności intencji maszyn.

Szczególne zainteresowanie – także z prawnego punktu widzenia – wzbudziła sesja poświęcona wykorzystaniu „cyfrowych bliźniaków” miast i populacji do testowania rozwiązań politycznych (Geoffrey Aerts, Jordi Cabot). Choć możliwość symulowania decyzji urbanistycznych brzmi obiecująco, otwiera ona, co zauważyli obecni na sali prawnicy, „puszkę Pandory” w kontekście prywatności danych i ryzyka determinizmu społecznego.

Regulacje i polski głos w dyskusji

Drugi dzień konferencji, w formule „Partners Day”, przeniósł ciężar dyskusji na grunt wdrożeniowy i legislacyjny. W kontekście unijnego AI Act, sesje z udziałem Gregory’ego Lewkowicza i Claudii Chwalisz dotyczyły operacjonalizacji piaskownic regulacyjnych (regulatory sandboxes). To kluczowy mechanizm, który ma pozwolić firmom na testowanie innowacji w bezpiecznym środowisku prawnym, balansując między ryzykiem a postępem.

Istotnym punktem agendy był polski akcent – panel współorganizowany przez NASK oraz Sieć Badawczą Łukasiewicz (Poznański Instytut Technologiczny) w ramach projektu INVEST. Polscy eksperci, wraz z międzynarodowymi partnerami, podjęli temat interoperacyjności i budowania zaufania na linii człowiek-AI-robot. Dyskusja o standardach technicznych i proceduralnych dowodzi, że nasz region aktywnie uczestniczy w kształtowaniu ram dla bezpiecznej, europejskiej cyberprzestrzeni.

Technologia w służbie (i przeciwko) demokracji

Konferencja nie unikała tematów trudnych. Sesja zorganizowana przez Make.org („Will AI take control of Democracy?”) analizowała wpływ algorytmów na procesy wyborcze, wskazując na konieczność budowania cyfrowej odporności społeczeństwa. Z kolei panel prowadzony przez HealthTech przyniósł bardziej optymistyczne wnioski dotyczące wsparcia personelu medycznego przez robotykę, choć i tu powracało pytanie o granice etyczne powierzania opieki nad ludźmi „inteligentnym agentom”.

Podsumowanie FARI: Innowacja wymaga odpowiedzialności

Konferencja FARI 2025 potwierdziła, że Bruksela wyrasta na globalne centrum refleksji nad etycznym wymiarem technologii. Przesłanie dla liderów biznesu jest klarowne: wchodzimy w erę, w której kluczem do sukcesu nie jest samo wdrażanie AI, ale mądre zdefiniowanie jej roli i ram prawnych. Prawdziwa innowacja musi iść w parze z odpowiedzialnością, a technologia – zgodnie z misją FARI – służyć dobru wspólnemu, a nie stawać się niekontrolowanym hegemonem.