W siedzibie Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej (GIPH) odbył się briefing prasowy „Dekarbonizacja to blackout, a nie rozwój”
Wydarzenie GIPH miało na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej oraz decydentów politycznych na rosnące zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego Polski. W jego trakcie prezes GIPH Janusz Olszowski zaprezentowano treść wystąpień kierowanych do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy, wszystkich członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego, a także kandydatów na urząd Prezydenta RP – Rafała Trzaskowskiego i Karola Nawrockiego.
Impuls do działania – blackout w Europie Zachodniej
Bezpośrednim impulsem do podjęcia tej inicjatywy była poważna awaria elektroenergetyczna, która miała miejsce 28 kwietnia 2025 r. W wyniku przeciążenia i destabilizacji sieci elektroenergetycznych, w Hiszpanii, Portugalii oraz części Francji i Belgii doszło do blackoutu obejmującego znaczną część tych krajów. Przez niemal dobę mieszkańcy pozbawieni byli prądu – zatrzymały się pociągi metra, przestała działać sygnalizacja świetlna, zgasły światła w szpitalach, a setki osób utknęły w windach. To zdarzenie uświadomiło skalę ryzyka związanego z niewydolnością systemów elektroenergetycznych opartych w dużej mierze na odnawialnych źródłach energii (OZE).
Rzeczywistość polskiej energetyki – luka mocowa i brak strategii
Podczas briefingu prezes GIPH wyraził poważne obawy dotyczące sytuacji energetycznej Polski. W kraju obowiązuje obecnie nieaktualna polityka energetyczna, a deklaracje kolejnych rządów o jej aktualizacji pozostają bez pokrycia. Polska opiera się dziś głównie na Krajowym Planie Energii i Klimatu (KPEiK), który zakłada na 2040 r. strukturę energetyczną opartą w 63% na OZE, 19% na energetyce jądrowej, 9% na gazie ziemnym i zaledwie 1% na węglu. Plan ten, według ekspertów, jest oderwany od rzeczywistości i naraża Polskę na głęboką lukę mocową – rzędu 9,5 GW, jeśli nie zostanie zredefiniowany.
Brakuje również publicznej debaty o zagrożeniach wynikających z jednostronnej dekarbonizacji i rezygnacji z energetyki konwencjonalnej. W przeciwieństwie do Europy Zachodniej, gdzie po blackoutach odbywają się liczne analizy i dyskusje, w Polsce temat ten nie przebija się do głównego nurtu debaty publicznej.
Listy otwarte GIPH – apel do władz i kandydatów na prezydenta
W związku z powyższym, Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa (GIPH) wystosowała trzy kluczowe pisma:
- Do Prezydenta RP Andrzeja Dudy – apel o zwołanie posiedzenia Rady Bezpieczeństwa Narodowego, w której uczestniczą przedstawiciele wszystkich resortów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo oraz liderzy klubów parlamentarnych. GIPH podkreśla, że to właśnie RBN jest najwłaściwszym organem do omówienia zagrożeń wynikających z nieodpowiedzialnej polityki energetycznej, które mogą prowadzić do kryzysu zasilania i zagrożenia dla funkcjonowania państwa.
- Do członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego – apel o uznanie bezpieczeństwa energetycznego za priorytetowy element debaty strategicznej oraz konieczność aktualizacji polityki energetycznej kraju w oparciu o realne możliwości, a nie wyłącznie polityczne cele klimatyczne.
- Do kandydatów na urząd Prezydenta RP – Rafała Trzaskowskiego i Karola Nawrockiego – wezwanie do przedstawienia konkretnych planów i wizji polityki energetycznej, które zamierzają realizować w przypadku objęcia urzędu. GIPH wskazuje, że prezydent dysponuje zarówno inicjatywą ustawodawczą, jak i możliwością wpływu na kształt polityki państwa, dlatego nie może pozostawać bierny wobec tak kluczowego tematu.
Postulaty GIPH – konkretne oczekiwania
Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa w swoich pismach przedstawiła konkretne postulaty, które można streścić w następujących punktach:
- Natychmiastowe zwołanie Rady Bezpieczeństwa Narodowego i uwzględnienie w jej obradach tematyki blackoutu oraz bezpieczeństwa energetycznego.
- Przygotowanie realistycznej polityki energetycznej, która będzie oparta nie tylko na celach klimatycznych, ale również na aspektach technicznych, ekonomicznych i bezpieczeństwa państwa.
- Zwiększenie udziału stabilnych źródeł energii, w tym energetyki konwencjonalnej i jądrowej, w miksie energetycznym Polski.
- Zahamowanie degradacji systemu przesyłowego i zwiększenie inwestycji w infrastrukturę energetyczną odporną na przeciążenia, zmiany klimatu i cyberataki.
- Uwzględnienie skutków społeczno-ekonomicznych transformacji, w tym strat dla gmin górniczych oraz budżetu państwa wynikających z likwidacji sektora wydobywczego.
Podsumowanie: bezpieczeństwo ponad ideologię
Briefing GIPH był nie tylko reakcją na wydarzenia zagraniczne, ale przede wszystkim próbą zmiany kierunku debaty o przyszłości polskiej energetyki. Prezes GIPH podkreśla, że bezpieczeństwo energetyczne to nie tylko kwestia gospodarki, lecz kluczowy filar suwerenności państwa. Dekarbonizacja, prowadzona bez strategicznego planu, może prowadzić nie do rozwoju, lecz do poważnych kryzysów. Dlatego też – jak zaznaczono podczas briefingu – apel do Prezydenta RP oraz kandydatów na ten urząd to próba rozpoczęcia poważnej rozmowy o przyszłości Polski w świecie niepewnej energii.
