Rozmowa z dr Małgorzatą Mańką-Szulik, prezydent miasta Zabrza

Miasto Zabrze | Pryzmat | Pryzmat Zabrze

Pani prezydent, rozmawiamy w wyjątkowym momencie. Dokładnie 100 lat temu Zabrze z największej wsi w Europie stało się intensywnie rozwijającym się miastem…

Prawa miejskie otwierając nowy rozdział w dziejach Zabrza – w rzeczywistości dostosowały jego status do istniejącego już stanu urbanizacji. Tutaj bowiem koncentrował się wielki przemysł. Odkąd w 1790 r. zostały odkryte między Zaborzem a Pawłowem złoża węgla kamiennego, zapewniające rentowność eksploatacji, rozpoczęła się era industrializacji. Uruchamianiu kolejnych kopalń, linii kolejowych, fabryk, stalowni, walcowni, koksowni czy pieców martenowskich towarzyszyły tak imponujące przedsięwzięcia, jak budowa podziemnego szlaku wodnego o długości 14 km łączącego Zabrze z Chorzowem.

Jednocześnie w największej wsi Europy funkcjonowały między innymi szkoły, chóry, towarzystwa kulturalne i sportowe, szpital, straż pożarna i obywatelska, elektrownia, tramwaje, prasa lokalna itp. Był to prężny ośrodek przemysłowy z udokumentowanymi przekazami sięgającymi 1243 roku. Świętując stulecie nadania praw miejskich, musimy mieć świadomość historii, która nas kształtowała. Nasza aktywność opiera się przecież na czerpaniu z szacunku dla wartości i nauki Kościoła, poszanowania drugiego człowieka, rodziny i wspólnoty, a także śląskiego etosu pracy.

Jak określiłaby Pani dzisiejsze Zabrze?

Budujemy miasto przyjazne dla mieszkańców, otwarte wobec inwestorów i odpowiadające na oczekiwania turystów. Wciąż podejmujemy wiele działań na rzecz dalszego zrównoważonego rozwoju. Pamiętając o naszych tradycjach, przekształcamy dawną monokulturę węgla i stali w miejsce, gdzie z innowacyjną gospodarką, medycyną, nauką, dbałością o środowisko, współistnieje turystyka, sport i kultura. Tutaj rozbrzmiewa wspaniała muzyka podczas licznych koncertów z Międzynarodowym Festiwalem im. Krzysztofa Pendereckiego na czele. Bogaty repertuar Filharmonii Zabrzańskiej i Teatru Nowego uzupełnia oferta Domu Muzyki i Tańca.

W scenerii postindustrialnej swoje miejsce odnajdują kolejne wydarzenia jak np. Carbon Silesia Festival. Uwagę turystów z całego świata przyciągają obiekty na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego z Kopalnią Guido czy odrestaurowaną wieżą ciśnień przy ul. Zamoyskiego. Ratowanie i adaptacja zabytków służących następnie celom turystycznym, edukacyjnym, gospodarczym i kulturalnym wyróżnione zostało m.in. nagrodą Komisji Europejskiej Europa Nostra. Grand Prix otrzymała Sztolnia Królowa Luiza. W ten sposób starania, aby pozostałościom niegdysiejszej potęgi przemysłu ciężkiego nadać nowe funkcje, zostały dostrzeżone i docenione na forum unijnym.

Zabrze to również zielone miasto sportu i rekreacji. Z sukcesami zawodników zabrzańskich klubów łączą się emocje dostarczane nam przez Górnika Zabrze, legendę polskiej piłki, gdzie grał m.in. Włodzimierz Lubański, a zarazem jedną z marek Zabrza, która przyczynia się do rozsławiania miasta w kraju, Europie i świecie. Kolejnym symbolem Zabrza jest medycyna. Wysoki poziom świadczeń zdrowotnych zapewniają funkcjonujące w mieście szpitale ze Śląskim Centrum Chorób Serca, gdzie prof. Zbigniew Religa dokonał pierwszego w Polsce przeszczepu serca. Współpraca z uczelniami wyższymi zaowocowała utworzeniem w Zabrzu prężnego ośrodka akademickiego. Wśród studentów działających w mieście wydziałów Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Politechniki Śląskiej czy Wyższej Szkoły Technicznej jest wielu absolwentów zabrzańskich szkół ponadpodstawowych, które – podobnie jak szkolnictwo podstawowe i wychowanie przedszkolne – zasłużenie cieszą się dobrą opinią.

Projekty, o których Pani mówi, w dużej mierze stały się możliwe dzięki skutecznemu aplikowaniu przez miasto o środki unijne…

Pracując nie tylko dla obecnych mieszkańców, a także przyszłych pokoleń zabrzan, tworzymy dziś nowoczesne miasto na miarę wyzwań XXI wieku. Konsekwentnie aplikujemy o fundusze z Unii Europejskiej na działania infrastrukturalne, ekologiczne i społeczne poprawiające jakość życia mieszkańców. Pozyskaliśmy ok. 1,5 mld zł dofinansowania z Unii Europejskiej i innych źródeł zewnętrznych na realizację kilkuset projektów. Rozważnie gospodarując, z determinacją przeprowadziliśmy trudne programy modernizacyjne, jak np. wymianę i rozbudowę sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, termomodernizację obiektów użyteczności publicznej, rewitalizację obiektów w dzielnicy Zandka czy rekultywację 180 ha zdegradowanych przez przemysł wokół rzeki Bytomki, gdy ze śródmieścia wywieźliśmy ok. 500 ton smoły i innych szkodliwych substancji.

Rozbudowaliśmy Szpital Miejski, sukcesywnie budowaliśmy nowe drogi, ścieżki rowerowe, place zabaw, skwery. Powstały kolejne budynki mieszkalne i obiekty sportowo-rekreacyjne. To wszystko sprawiło, że majątek gminy wzrósł z poziomu ok. 900 mln zł w 2006 r. do ok. 3,6 mld zł na początku 2022 r. Systematycznie też weryfikujemy stan finansów miasta i wciąż będziemy poddawać go badaniom niezależnych międzynarodowych agencji ratingowych, aby uzyskiwać diagnozy dotyczące perspektyw ekonomicznych Zabrza, które obecnie określane są jako stabilne.

Co sprawia, że Zabrze jest miastem atrakcyjnym dla inwestorów?

Wspierając konkurencyjność miasta, rozbudowaliśmy infrastrukturę w specjalnej strefie ekonomicznej, gdzie kolejne firmy otwierają swoje zakłady i tworzą miejsca pracy. Dzięki uzbrojeniu terenów kosztem 65 milionów złotych (w 85 procentach z pozyskanego dofinansowania) przedsiębiorstwa zainwestowały tam już około 1,5 miliarda złotych, tworząc około 2 tysięcy nowych miejsc pracy i przyczyniając się do gospodarczego rozwoju miasta. Wybór Zabrza jako miejsca prowadzenia działalności przez amerykański koncern Weber, polski oddział niemieckiego giganta logistycznego DB Cargo czy stworzenie Europejskiego Centrum Innowacyjnych Technologii dla Zdrowia uruchomionego przy współpracy z Politechniką Śląską i firmą Philips potwierdza, że stworzyliśmy przestrzeń atrakcyjną dla biznesu.

Partycypując w kosztach inwestycji, doprowadziliśmy do wybudowania w mieście Drogowej Trasy Średnicowej, która skróciła dystans między ośrodkami konurbacji katowickiej. Angażując się w powołanie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, wypracowaliśmy należną Zabrzu pozycję wśród skupionych w niej miast.

Z jakimi planami Zabrze wkracza w kolejne stulecie?

Priorytetem samorządu pozostanie ciągła poprawa jakości życia mieszkańców. Zaspokajanie ich potrzeb stanowi dla nas najważniejsze zadanie, a zarazem wyzwanie. Dumni z dotychczasowego rozwoju miasta nadal konsekwentnie realizować będziemy działania wyznaczone „Strategią rozwoju – Zabrze 2030”. Wszystkim Mieszkańcom Zabrza i Przyjaciołom naszego miasta z okazji jubileuszu 100-lecia nadania praw miejskich składam życzenia wielu sukcesów i wszelkiej pomyślności.