W dniach 12–13 czerwca 2025 r. Katowice stały się krajowym centrum dialogu o gospodarce cyrkularnej. Zorganizowana przez Izbę Pracodawców Recyklingu Opakowań EKOPAK Konferencja Recyklingu zgromadziła przedstawicieli świata nauki, przemysłu, samorządów oraz instytucji publicznych, stając się przestrzenią do konstruktywnej wymiany wiedzy, doświadczeń i najlepszych praktyk w obszarze GOZ w Polsce
Dialog ekspertów o przyszłości recyklingu
Konferencja Recyklingu rozpoczęła się wystąpieniami przedstawicieli administracji publicznej oraz instytucji zaangażowanych w transformację ekologiczną regionu. Głos zabrali m.in. wicewojewoda śląski Adam Zaczkowski, posłanka Gabriela Lenartowicz oraz przedstawicielka Ministerstwa Przemysłu Joanna Pauli. Z perspektywy środowisk gospodarczych i inwestycyjnych wypowiedzieli się Ewa Lipka z Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz Dominika Kawka z firmy Sarpi Veolia Dąbrowa Górnicza.
Otwierające przemówienia podkreślały konieczność synergii pomiędzy administracją a sektorem prywatnym w realizacji ambitnych celów klimatycznych i środowiskowych. Szczególny akcent położono na znaczenie edukacji, innowacyjności i wspólnego wypracowywania modeli regulacyjnych, które wspierają, a nie ograniczają rozwój zrównoważonych technologii. Całość wydarzenia prowadził prezes Śląskiej Federacji Przedsiębiorców Polskich Michał Gawroński.
Stal jako filar GOZ – przemysł hutniczy w nowej rzeczywistości
Jednym z ważniejszych punktów programu była prelekcja Stefana Dzienniaka, przewodniczącego Rady Hutniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, który zaprezentował aktualne dane i analizy dotyczące recyklingu stali w kontekście dekarbonizacji przemysłu ciężkiego. W swoim wystąpieniu wskazał, że stal już dziś jest materiałem o niezwykle wysokim potencjale cyrkularnym – w roku 2022 z recyklingu pozyskano aż 450 milionów ton tego surowca, co stanowiło 22% globalnej produkcji.
Według prognoz, do 2050 roku ponad 60% światowej produkcji stali będzie opierać się na odzysku. Ten trend – jego zdaniem – jest nieunikniony, zwłaszcza że recykling stali pozwala na ograniczenie emisji CO₂ nawet dziesięciokrotnie w porównaniu z tradycyjną produkcją z rudy żelaza. Warunkiem sukcesu jest jednak zapewnienie dostępu do zielonej i konkurencyjnej cenowo energii elektrycznej oraz wdrożenie rozwiązań gwarantujących wysoką jakość złomu.
Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP) – szansa czy zagrożenie?
Podczas pierwszego panelu eksperckiego, zatytułowanego „Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta – systemowy fundament GOZ”, omówiono najważniejsze założenia nowelizacji przepisów dotyczących ROP. Moderatorem dyskusji był Mariusz Paczkowski, ekspert Federacji Przedsiębiorców Polskich. W gronie panelistów znaleźli się przedstawiciele środowisk parlamentarnych, eksperckich i przemysłowych: posłanka Gabriela Lenartowicz, dr inż. Andrzej Reindld, Paweł Sosnowski prof. Barbara Tora oraz Paweł Palus.
Dyskusja koncentrowała się na modelu, w jakim ROP powinien funkcjonować w Polsce. Podkreślano, że rozszerzona odpowiedzialność producenta w Polsce nie może być wyłącznie narzędziem fiskalnym, ale musi obejmować odpowiedzialność projektową i organizacyjną producentów – od fazy ecodesignu po logistykę zwrotów i recykling. Obecnie wdrażany model budzi obawy ze względu na możliwość centralizacji i ograniczenia udziału NGO oraz lokalnych operatorów odzysku. Zdaniem uczestników konieczne jest wypracowanie elastycznych i transparentnych mechanizmów, które będą stymulowały innowacje i umożliwią przedsiębiorstwom skuteczne dostosowanie się do nowych wymogów.
System kaucyjny – wdrożenie, wyzwania, perspektywy
Drugi panel poświęcony był tematowi systemu kaucyjnego w Polsce, który ma zacząć funkcjonować od 1 października 2025 r. Moderatorką sesji była Anna Sapota, a wśród prelegentów znaleźli się Piotr Okurowski (Kaucja.pl), Bartłomiej Morzycki (Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego), Wojciech Hryb (Politechnika Śląska), Jakub Ogórek (PSK S.A.) oraz Tomasz Siewierski (Organizacja Odzysku Opakowań).
Dyskusja pokazała, że choć system kaucyjny może stać się skutecznym narzędziem do osiągnięcia wyższych poziomów recyklingu, to jego wdrożenie niesie za sobą szereg wyzwań. Zwracano uwagę na konieczność przeprowadzenia ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej, przygotowania logistyki odbioru i sortowania opakowań oraz opracowania realnych i sprawiedliwych modeli finansowania. Kluczową kwestią pozostaje również wpływ systemu kaucyjnego na rynek surowców wtórnych i działanie sortowni odpadów komunalnych, które mogą utracić część najbardziej wartościowego „strumienia” odpadów.
Wyróżnienia dla liderów GOZ
Kulminacyjnym momentem konferencji była uroczysta gala wręczenia medali i nagród dla firm oraz instytucji, które szczególnie przyczyniły się do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym. Wyróżnienia otrzymały podmioty wdrażające nowatorskie rozwiązania w zakresie recyklingu, ekoprojektowania, ponownego wykorzystania surowców oraz działań edukacyjnych.
Wnioski i rekomendacje
Konferencja Recyklingu 2025 w Katowicach potwierdziła, że efektywne wdrożenie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym wymaga współpracy między wszystkimi uczestnikami systemu – administracją, biznesem, społeczeństwem obywatelskim i środowiskiem naukowym. Zarówno w przypadku ROP, jak i systemu kaucyjnego, kluczowe jest zachowanie równowagi pomiędzy wymogami regulacyjnymi a możliwościami technologicznymi i finansowymi podmiotów rynkowych.
Zidentyfikowano także potrzebę silniejszego wsparcia dla edukacji ekologicznej oraz promocji kultury cyrkularnej wśród konsumentów. Ostatecznie to świadomość społeczna i gotowość do zmiany nawyków decydują o sukcesie GOZ.
