W siedzibie Głównego Instytutu Górnictwa (GIG) w Katowicach odbyła się konferencja pt. „Transformacja Śląska. Energetyka, Górnictwo, Cyfryzacja”, zorganizowana przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Katowicach (PTE Katowice)
Wydarzenie przyciągnęło szerokie grono uczestników – przedstawicieli nauki, administracji publicznej, samorządów oraz sektora biznesu. Celem konferencji było omówienie wielowymiarowych aspektów transformacji województwa śląskiego, ze szczególnym uwzględnieniem kierunków rozwoju energetyki niskoemisyjnej, cyfryzacji i rewitalizacji terenów pogórniczych.
Otwarcie konferencji PTE Katowice: głos ekspertów i liderów instytucji
Konferencję zainaugurował dr Jerzy Podsiadło, Prezes PTE Katowice, który podkreślił znaczenie eksperckich debat dla skutecznego wdrażania zmian w regionie. Następnie głos zabrał Jarosław Zagórowski, Dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa, który nawiązał do obchodów 100-lecia GIG, wskazując na rolę instytutu w budowaniu wiedzy i technologii wspierających zrównoważoną transformację.
– Serdecznie dziękuję za życzenia z okazji jubileuszu 100-lecia GIG. To dla nas ogromne zobowiązanie wobec historii i dorobku wielkich profesorów, którzy tworzyli Instytut na Śląsku i w Katowicach. (…) Nawiązując do wypowiedzi prezesa, rzeczywiście sytuacja górnictwa jest trudna, ale równocześnie wyjątkowa – mamy zgodę społeczną na transformację, Ministerstwo Przemysłu w regionie oraz znaczące środki unijne do dyspozycji władz wojewódzkich. Jeśli dobrze tym zarządzimy, możemy skutecznie przeprowadzić Śląsk przez proces odchodzenia od węgla. – powiedział Jarosław Zagórowski, Dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa.
Głos samorządu: transformacja Śląska wymaga strategii i zasobów
W imieniu samorządu województwa śląskiego przemawiał Wicemarszałek Leszek Pietraszek, akcentując potrzebę strategicznego podejścia do transformacji oraz efektywnego wykorzystania środków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, z którego region już pozyskał ponad 2 miliardy euro. Zwrócił uwagę na konieczność zarządzania funduszami na poziomie regionalnym oraz kontynuację wsparcia w nowej perspektywie unijnej.
„Od lat mówimy, że górnictwo może funkcjonować w oparciu o zasady ekonomii – zmieścić się w Excelu. Nadal uważam, że dobrze poprowadzony biznes górniczy może się bilansować, o ile zapadną odpowiednie decyzje. Jeśli chodzi o transformację regionu – dysponowaliśmy znacznymi środkami unijnymi, w tym ponad 2 miliardami euro z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Jednak dziś widzimy, że pozyskanie tych funduszy było łatwiejsze niż ich efektywna realizacja. Potrzebujemy kolejnych środków, przynajmniej na tym samym poziomie, i ważne jest, by były one zarządzane z poziomu regionu, a nie centralnie. W nowej perspektywie chcemy przyciągać przemysłowych inwestorów i tworzyć trwałe miejsca pracy, by Śląsk zachował swoje industrialne dziedzictwo.”
Wicemarszałek zaznaczył również, że mimo wysokiego zainteresowania funduszami, realizacja projektów wciąż napotyka wyzwania, m.in. w zakresie przygotowania, wdrażania i rozliczania inwestycji. Wskazał na potrzebę kontynuacji finansowania w kolejnej perspektywie unijnej, a także na konieczność zarządzania środkami na poziomie regionalnym, a nie centralnym – jako gwarancji efektywnego wsparcia procesów transformacyjnych.
Transformacja Śląska: działania GZM, rewitalizacja terenów pogórniczych i rozwój gospodarczy
Znaczącą rolę w procesie transformacji pełni Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (GZM), o czym mówił jej Wiceprzewodniczący Igor Śmietański. Przedstawił projekty realizowane w zakresie planowania przestrzennego, transportu publicznego oraz gospodarki niskoemisyjnej. Podkreślił integracyjną rolę GZM jako łącznika między potrzebami mieszkańców a celami polityki krajowej i europejskiej.
Z kolei eksperci z GIG-PIB – dr inż. Mariusz Kruczek, dr Anna Skalny i dr Adam Hamerla – zaprezentowali system OPI-TPP, który wykorzystuje analitykę przestrzenną i sztuczną inteligencję do planowania zagospodarowania terenów poprzemysłowych oraz wspierania decyzji inwestycyjnych.
Gospodarka, energia i wyzwania transformacji – głos nauki i biznesu
Zespół z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN – dr inż. Monika Peplowska i dr hab. inż. Piotr Olczak – omówił wpływ sektora górniczego na polską gospodarkę w ujęciu przepływów międzygałęziowych, ukazując powiązania między wydobyciem węgla a sektorem energetycznym, transportowym i przemysłem ciężkim.
Z kolei dr Andrzej Pietrasz z Uniwersytetu WSB Merito Chorzów przedstawił analizę kosztów społeczno-ekonomicznych transformacji energetycznej oraz zagrożeń dla bezpieczeństwa energetycznego w kontekście wdrażania polityk niskoemisyjnych.
Zwieńczeniem panelu była prezentacja Mirosława Pachuckiego, Dyrektora z Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (KSSE), który zaprezentował ofertę wsparcia inwestycji w obszarze transformacji cyfrowej oraz przykłady realizowanych projektów, ukierunkowanych na nowoczesną gospodarkę opartą na innowacjach.
Podsumowanie: transformacja Śląska wymaga synergii nauki, biznesu i administracji
Konferencja PTE Katowice potwierdziła, że skuteczna transformacja Śląska wymaga współpracy różnych środowisk, strategicznego zarządzania środkami finansowymi i inwestycji w nowoczesne technologie. Region stoi dziś przed szansą przekształcenia się w centrum zielonej energii, cyfrowych innowacji i zrównoważonego rozwoju.
