W 2025 roku polityka celna Donalda Trumpa wciąż wywiera istotny wpływ na globalny krajobraz handlowy. Pomimo upływu lat od pierwszych kontrowersyjnych decyzji dotyczących ceł, Stany Zjednoczone utrzymują wysokie taryfy na stal, aluminium oraz szereg innych towarów importowanych z kluczowych partnerów handlowych – w tym Chin, Kanady, Meksyku i Unii Europejskiej – pisze Michał Zwyrtek
Administracja Trumpa uzasadnia swoją politykę ochroną bezpieczeństwa narodowego oraz walką z deficytem handlowym, jednak wielu ekspertów oraz liderów politycznych krytykuje te działania jako formę protekcjonizmu, naruszającego zasady Światowej Organizacji Handlu (WTO).
Obecna sytuacja zmusza firmy na całym świecie – w tym także w Polsce – do adaptacji i poszukiwania nowych rynków zbytu oraz bardziej elastycznych modeli działalności.
Cła na stal i aluminium: globalne napięcia nie słabną
W 2025 roku Stany Zjednoczone konsekwentnie utrzymują 25-procentowe cła na import stali i aluminium ze wszystkich krajów, w tym również z najbliższych partnerów – Unii Europejskiej, Kanady i Meksyku. Podstawą prawną tych działań pozostaje sekcja 232 Ustawy o rozszerzeniu handlu z 1962 roku, odwołująca się do kwestii bezpieczeństwa narodowego.
Efekty tej polityki są odczuwalne na całym świecie: rosnące koszty importu destabilizują globalne łańcuchy dostaw, powodując wzrost cen surowców i gotowych produktów. W odpowiedzi Unia Europejska nałożyła odwetowe taryfy na amerykańskie produkty – od bourbonu po motocykle – choć obecnie, na mocy 90-dniowego zawieszenia ogłoszonego przez administrację Trumpa, większość towarów z UE podlega niższemu, 10-procentowemu cłu (do 8 lipca 2025 roku).
Kanada i Meksyk, mimo że objęte umową UMCS (United States-Mexico-Canada Agreement), również zmagały się z nowymi barierami handlowymi. Choć towary zgodne z zapisami UMCS są częściowo zwolnione, stal, aluminium i potencjalnie samochody nadal podlegają wysokim stawkom celnym. Działania te wywołały falę odwetowych ceł ze strony sąsiadów USA, pogłębiając atmosferę napięcia i niepewności w relacjach gospodarczych.
Relacje z Kanadą i Meksykiem: partnerzy w cieniu ceł
Choć Kanada i Meksyk pozostają kluczowymi partnerami handlowymi Stanów Zjednoczonych w ramach umowy UMCS, napięcia związane z polityką celną Donalda Trumpa nie ominęły także tych relacji. Od 1 lutego 2025 roku USA nałożyły 25-procentowe cła na większość importowanych towarów z Kanady i Meksyku – z wyjątkiem surowców mineralnych i energii z Kanady, które podlegają niższej, 10-procentowej taryfie.
Pomimo obowiązywania UMCS, towary ze strategicznych sektorów, takich jak stal, aluminium oraz – potencjalnie – sektor motoryzacyjny, nadal są objęte wyższymi stawkami. W odpowiedzi, Ottawa i Meksyk wdrożyły własne pakiety odwetowe, obejmujące m.in. produkty rolne oraz wyroby przemysłowe z USA.
Skutki tej eskalacji są szczególnie dotkliwe dla branż wymagających intensywnej wymiany handlowej. W sektorze rolnictwa i przemysłu przetwórczego napięcia przekładają się na wzrost cen i ograniczenie dostępności kluczowych komponentów.
Polskie firmy, które do tej pory korzystały ze stabilnych łańcuchów dostaw z Ameryki Północnej, muszą obecnie rozważać alternatywne źródła zaopatrzenia oraz uważnie monitorować zmieniające się warunki dostępu do rynku północnoamerykańskiego.
Konflikt z Chinami: eskalacja napięć i nowe globalne sojusze
Stosunki handlowe między Stanami Zjednoczonymi a Chinami w 2025 roku pozostają wyjątkowo napięte. W wyniku decyzji administracji Trumpa cła na chińskie towary zostały podniesione do poziomu 125%, co stanowi jedno z najwyższych nałożonych obciążeń w historii współczesnych relacji handlowych.
Biały Dom uzasadnia tę drastyczną politykę koniecznością przeciwdziałania manipulacjom walutowym, kradzieży własności intelektualnej oraz nieuczciwym praktykom rynkowym ze strony Chin. Jednak odpowiedź Pekinu była natychmiastowa: objęcie amerykańskich produktów, takich jak soja, gaz ziemny oraz węgiel, wysokimi taryfami odwetowymi, a także ograniczenie dostępu do własnego rynku dla amerykańskich gigantów technologicznych.
Eskalacja konfliktu wpływa nie tylko na dwie największe gospodarki świata, ale również na cały układ sił w globalnym handlu. Chiny aktywnie poszukują nowych sojuszników, intensyfikując współpracę handlową z krajami Azji Południowo-Wschodniej, Bliskiego Wschodu oraz Afryki.
Polscy eksporterzy, zwłaszcza z sektora rolniczego i przemysłowego, powinni wziąć pod uwagę rosnącą rolę Chin jako aktywnego uczestnika alternatywnych układów handlowych. Zmieniające się szlaki handlowe stwarzają nowe możliwości, ale i zwiększają konkurencję, szczególnie w obszarach, w których Polska aspiruje do silniejszej obecności.
Sytuacja UE i Polski: między presją a szansą na rozwój
W 2025 roku Unia Europejska wciąż zmaga się z konsekwencjami amerykańskich ceł na stal i aluminium, utrzymywanych na poziomie 25% na mocy sekcji 232 Ustawy o rozszerzeniu handlu z 1962 roku. Co prawda, większość pozostałych towarów z UE objęta jest tymczasowo niższym, 10-procentowym cłem – na podstawie decyzji o 90-dniowym zawieszeniu obowiązującym do 8 lipca 2025 roku – jednakże sektor metalurgiczny oraz motoryzacyjny pozostają pod stałą presją.
Polskie firmy należące do tych branż odczuwają skutki wprowadzonych ograniczeń w sposób szczególny. Wzrost kosztów importu surowców, niepewność związana z przyszłymi decyzjami celnymi oraz ryzyko destabilizacji łańcuchów dostaw zmuszają je do redefinicji dotychczasowych strategii rozwoju.
W odpowiedzi na nowe wyzwania polskie przedsiębiorstwa przyjmują coraz częściej trzy kluczowe kierunki działania:
- Dywersyfikacja rynków zbytu – wzmożone poszukiwania klientów w Azji, Afryce Północnej oraz Ameryce Południowej.
- Inwestycje w automatyzację i nowe technologie – aby zwiększyć konkurencyjność mimo wyższych kosztów operacyjnych.
- Wzmacnianie odporności łańcuchów dostaw – poprzez rozwijanie współpracy z wieloma dostawcami i budowanie lokalnych zasobów magazynowych.
Sytuacja, choć trudna, otwiera przed polskim przemysłem także nowe możliwości: zwiększenie obecności na rynkach wschodzących, przyspieszenie transformacji cyfrowej oraz budowanie długoterminowej przewagi konkurencyjnej.
Podsumowanie i implikacje: czas na proaktywną strategię
Polityka celna Donalda Trumpa w 2025 roku po raz kolejny udowadnia, jak kruche są globalne łańcuchy dostaw i jak szybko mogą zmieniać się warunki prowadzenia biznesu. Wysokie cła na stal, aluminium oraz szereg innych produktów wywołały falę napięć gospodarczych, prowadząc do przetasowań na rynkach i zmuszając przedsiębiorstwa na całym świecie do szybkiej adaptacji.
Dla polskich firm obecna sytuacja to wyzwanie – ale również szansa.
Wymaga ono odważnych, przemyślanych decyzji: inwestycji w nowe technologie, automatyzację produkcji, rozwój relacji z partnerami w Azji, Afryce czy Ameryce Południowej oraz budowania bardziej odpornych i elastycznych łańcuchów dostaw.
W obliczu niepewności jednym z kluczowych elementów sukcesu stanie się proaktywność: analiza nowych możliwości eksportowych, inwestowanie w badania rynku oraz szybka reakcja na zmieniające się realia międzynarodowe.
Firmy, które już dziś rozpoczną działania adaptacyjne, będą w stanie nie tylko zminimalizować ryzyko, ale też wykorzystać zmieniający się układ sił w handlu światowym do własnej przewagi konkurencyjnej.
Czas nie jest sprzymierzeńcem tych, którzy zwlekają – adaptacja staje się nie opcją, a koniecznością.
