W procesie zielonej transformacji energetycznej kluczową rolę w Gliwicach odgrywa Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (PEC Gliwice), pełniąc funkcję integratora działań związanych z modernizacją i rozwojem niskoemisyjnych systemów ciepłowniczych.
PEC Gliwice, jako podmiot zarządzający lokalną infrastrukturą ciepłowniczą, realizuje z powodzeniem ideę współdzielenia sieci ciepłowniczej mające na celu poprawę efektywności energetycznej oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w strukturze dostaw ciepła. Idea współdzielenia sieci ciepłowniczej przez Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (PEC) w Gliwicach opiera się na koncepcji efektywnego i zrównoważonego wykorzystania istniejącej infrastruktury ciepłowniczej. Głównym celem jest umożliwienie podłączenia do miejskiej sieci różnych źródeł ciepła oraz odbiorców, co przyczynia się do poprawy efektywności energetycznej, redukcji emisji i zwiększenia bezpieczeństwa dostaw ciepła. Wyzwaniem dzisiejszego trendu jest dekarbonizacja , dekarbonizacja przemyślana rozważna i nie za wszelką cenę. Krok po kroku wykorzystywać lokalne zasoby paliwowe, lokalne zasoby ciepła odpadowego , lokalne sposobności optymalizacji zapotrzebowania na ciepło a dopiero potem dostawy paliw z zewnątrz lub zakup energii elektrycznej z sieci dystrybutora OSD.
Jako integrator i koło zamachowe zmian transformacyjnych w Gliwicach tj. PEC Gliwice Sp. z o.o. Koncepcja VUCA, myślenie strategiczne opiera na obserwacji współczesnego świata biznesu jako zmienny (Volatile), niepewny (Uncertain), złożony (Complex) i niejednoznaczny (Ambiguous), stała się ramą, w której PEC-Gliwice rozwija swoje podejście do zrównoważonego rozwoju i adaptacji do nowych wyzwań energetycznych.
PEC Gliwice, odpowiedzialne za dostarczanie ciepła systemowego mieszkańcom Gliwic, stoi przed koniecznością modernizacji, która odpowie na kluczowe potrzeby: dywersyfikację źródeł ciepła, redukcję emisji CO₂ oraz wdrożenie technologii niskoemisyjnych i odnawialnych. Transformacja energetyczna wymaga odejścia od konwencjonalnych nośników energii, jak węgiel i gaz, na rzecz odnawialnych źródeł ciepła, takiej jak energia słoneczna, wiatrowa oraz wykorzystanie lokalnych źródeł ciepła odpadowego, paliw odpadowych i integracji z lokalnym systemem elektroenergetycznym. Obejmują one: konieczność zmniejszenia zależności od paliw kopalnych, oraz krajowych regulacji dotyczących neutralności klimatycznej, wdrażanie zaawansowanych technologii, takich jak magazynowanie ciepła i energii, smart grids, technologie wodoru, pompy ciepła oraz systemy kogeneracyjne, oczekiwania społeczne względem bardziej ekologicznych praktyk i działań na rzecz klimatu.
Transformacja energetyczna PEC Gliwice przewiduje rozbudowę infrastruktury ciepłowniczej w Gliwicach, uwzględniając inwestycje w instalacje do pozyskiwania energii odnawialnej i ciepła odpadowego, budowę farm solarnych oraz integrację technologii magazynowania ciepła. PEC Gliwice planuje również implementację rozwiązań opartych na systemach IT do zarządzania efektywnością energetyczną i optymalizacją dostaw ciepła. Główne założenia transformacyjne PEC-Gliwice mają na celu budowę zdecentralizowanych źródeł ciepła zintegrowanych systemem ciepłowniczego miasta Gliwice, który będzie charakteryzował się wysoką odpornością na zmienność rynkową, zwiększoną efektywnością oraz minimalnym wpływem na środowisko. PEC Gliwice wdraża koncepcję Efektywnego Systemu Ciepłowniczego (ESC), który, według unijnych norm, zakłada zwiększony udział energii odnawialnej i ciepła odpadowego.
Ostatecznym celem transformacji sektora elektroenergetyki i ciepłownictwa w Gliwicach jest budowa systemów odpornych na zmienność, niepewność, złożoność i niejednoznaczność współczesnego świata. Oznacza to nie tylko konieczność adaptacji do nowego środowiska operacyjnego, ale także gotowość na ciągłe uczenie się i innowacyjność. Przedsiębiorstwa muszą inwestować w rozwój kapitału ludzkiego, stawiając na zaawansowane kompetencje technologiczne oraz zdolności analityczne, które pozwolą na skuteczne przewidywanie i reagowanie na przyszłe wyzwania. Rynki energii i ciepła są coraz bardziej niestabilne z powodu zmian cen surowców, polityki klimatycznej, wprowadzania nowych technologii i nieprzewidywalności popytu. Odpowiedź na zmienność: Dla zarządzania zmiennością kluczowe jest zwiększanie elastyczności systemów elektroenergetycznych i ciepłowniczych. Przykłady to inwestycje w magazyny energii, poprawa zarządzania sieciami i integracja odnawialnych źródeł energii (OZE).
Niepewność regulacyjna i technologiczna: Wprowadzanie nowych regulacji oraz szybki rozwój technologii (jak OZE, technologie magazynowania energii czy wodór) tworzą niepewność dla przedsiębiorstw w zakresie planowania inwestycji.
Strategie adaptacyjne: W odpowiedzi na niepewność konieczne jest stosowanie podejścia opartego na scenariuszach, monitorowanie trendów i elastyczność w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
Złożoność systemu energetycznego i ciepłowniczego: Wzajemne powiązania między różnymi źródłami energii, sieciami dystrybucyjnymi i technologiami magazynowania sprawiają, że zarządzanie tymi systemami staje się coraz bardziej skomplikowane. Rozwiązania technologiczne i zarządzanie: Zastosowanie zaawansowanych systemów zarządzania sieciami, analityki danych oraz algorytmów uczenia maszynowego może pomóc w optymalizacji pracy sieci i zapewnieniu stabilności.
Niejasność w zakresie przyszłości energetyki i ciepłownictwa: Niejednoznaczność w zakresie polityk, rynków i technologii może wpływać na kierunek rozwoju sektora.
Adaptacja poprzez innowacje i partnerstwa: Przedsiębiorstwa mogą zmniejszać ryzyko niejednoznaczności poprzez tworzenie partnerstw, wprowadzanie innowacji i dywersyfikację źródeł energii.
Wyzwania stojące przed sektorem energetyki i ciepłownictwa są na tyle złożone, że wymagają zintegrowanego podejścia, w tym współpracy międzysektorowej
i międzynarodowej. Partnerstwa między firmami energetycznymi, instytucjami badawczymi, rządami oraz organizacjami pozarządowymi mogą przyczynić się do szybszego rozwoju i wdrożenia innowacyjnych technologii oraz modeli biznesowych. Współpraca ta jest także kluczowa dla harmonizacji regulacji i standardów, co pozwoli na łatwiejsze skalowanie rozwiązań i ich adaptację w różnych kontekstach geograficznych i kulturowych. Również na poziomie międzynarodowym współpraca w ramach inicjatyw takich jak Zielony Ład Europejski czy globalne porozumienia klimatyczne może stymulować innowacje i wymianę najlepszych praktyk.
Skuteczna transformacja sektora energetyki i ciepłownictwa wymaga również inwestycji w kapitał ludzki. Edukacja i ciągły rozwój kompetencji pracowników są niezbędne, aby sprostać rosnącym wymaganiom technologicznym oraz dynamicznie zmieniającemu się środowisku regulacyjnemu. Kluczowe stają się programy szkoleniowe i akademickie, które koncentrują się na zaawansowanych technologiach, zarządzaniu danymi, sztucznej inteligencji oraz zarządzaniu ryzykiem. Ponadto, rozwój kompetencji miękkich, takich jak umiejętność adaptacji, kreatywność i zdolność do pracy w interdyscyplinarnych zespołach, będzie miał coraz większe znaczenie w kontekście zarządzania innowacjami i złożonymi projektami transformacyjnymi.
W kontekście niepewności regulacyjnej i technologicznej, jednym z najbardziej skutecznych sposobów na budowanie odporności jest dywersyfikacja portfela energetycznego. Oznacza to, że przedsiębiorstwa powinny inwestować w różnorodne technologie i źródła energii, które pozwolą na elastyczne reagowanie na zmieniające się warunki rynkowe i regulacyjne. W szczególności, oprócz tradycyjnych źródeł energii, kluczowe staje się zwiększanie udziału odnawialnych źródeł ciepła, energii oraz magazynowanie ciepłą i energii elektrycznej. Takie podejście nie tylko minimalizuje ryzyko związane z nagłymi zmianami w politykach czy cenach surowców, ale również umożliwia lepsze wykorzystanie dostępnych zasobów i technologii w celu zapewnienia stabilnych dostaw ciepła, chłodu i energii.
Zielone ciepło i energia w samorządach stanowi nie tylko istotny element strategii oszczędnościowej, ale także kluczowy czynnik determinujący rozwój gospodarczy i jakość życia mieszkańców. Gliwice, dzięki konsekwentnej realizacji strategii 2040 mogą stać się miastem modelowym w zakresie zielonej transformacji energetycznej i ciepłowniczej, w której lokalny dostawca PEC-Gliwice Sp. z o.o. pełni rolę wiodącego integratora działań na rzecz zrównoważonej poważnej energetyki a wygranymi są mieszkańcy, bo przecież na końcu jest cena a ona winna być jak najniższa dla Gliwiczan.
Krzysztof Szaliński
